تحلیل و پهنه بندی فراوانی فصلی توفان های گردوغباری ایران به منظور کاهش مخاطرات

ایران هرساله بارها تحت تأثیر توفان های گردوغباری قرار می گیرد. این پدیده به ویژه در سال های اخیر جنبه های مختلفی از زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. هدف این تحقیق، خوشه بندی فصلی ایران از نظر فراوانی وقوع توفان های گردوغباری با قدرت دید کمتر از 1000 و 500 متر در دورۀ آماری 2008-1987 است. بدین منظور از داده های 87 ایستگاه سینوپتیکی که توزیع فضایی مناسبی در سطح کشور داشتند استفاده شد. در این تحقیق، با استفاده از روش خوشه بندی فازی، ایران از نظر فراوانی توفان های گردوغباری در هر یک از فصول سال به پنج ناحیة متفاوت طبقه بندی شد. ایستگاه های واقع در این خوشه ها در هر یک از فصول سال از نظر موقعیت جغرافیایی، آب و هوا و منابع توفان همگن نیستند، ولی از نظر قدرت دید و شدت توفان های ایجاد شده یکنواخت اند. با توجه به نتایج خوشه بندی، ایستگاه های بررسی شده در استان های سیستان و بلوچستان، خوزستان و بوشهر در فصل بهار؛ ایستگاه های بررسی شده در استان خوزستان و ایستگاه های زابل، زاهدان و ایرانشهر (استان سیستان و بلوچستان)در فصل تابستان؛ ایستگاه زابل در فصل پاییز؛ و ایستگاه های زابل، زاهدان، کنارک، آبادان و اهواز در فصل زمستان، از نظر وقوع توفان های گردوغباری دچار بحران اند. بیشترین فراوانی توفان ها به ترتیب در فصول تابستان و بهار، و کمترین آنها به ترتیب در فصول پاییز و زمستان مشاهده شد. بنابراین در استان های خوزستان و سیستان و بلوچستان که در هر چهار فصل با فراوانی زیاد این توفان ها مواجه اند، باید برنامه ریزی های ملی و بین المللی جدی به منظور کاهش مخاطرات ناشی از آن صورت گیرد.